اثرات نابهنجار اعتیاد به شبکه های اجتماعی بر سلامت روانی: یک مطالعه کیفی

فرانک سمازیس; فاطمه مصدقی نیک; فریده امیرالسادات هفشجانی

نویسندگان

فرانک سمازیس دانشجوی کارشناسی ارشد، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تنکابن، تنکابن، ایران.

فاطمه مصدقی نیک * استادیار، گروه علوم تربیتی، واحد تنکابن، دانشگاه آزاد اسلامی، تنکابن، ایران(نویسنده مسئول). mssh.nik@gmail.com

فریده امیرالسادات هفشجانی دکتری تخصصی، گروه روانشناسی، واحد رشت، دانشگاه آزاد اسلامی، رشت، ایران

کلمات کلیدی:

اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی, سلامت روانی, دانش‌آموزان, تحلیل مضمون, آسیب‌های روانی

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش، بررسی اثرات مضر اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روانی دانش‌آموزان و شناسایی عوامل مرتبط با این پدیده بود.

روش‌شناسی: این پژوهش به صورت کیفی و با استفاده از روش تحلیل مضمون انجام شده است. داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با 12 نفر از اساتید دانشگاهی در حوزه‌های روان‌شناسی تربیتی، مشاوره و علوم تربیتی جمع‌آوری شد. نمونه‌گیری به روش هدفمند و با رعایت معیار اشباع نظری انجام شد. برای تحلیل داده‌ها از نرم‌افزار مکس‌کیودا استفاده شد و مضامین اصلی و فرعی از داده‌ها استخراج گردید.

یافته‌ها: نتایج پژوهش نشان داد که اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی تأثیرات منفی گسترده‌ای بر سلامت روانی دانش‌آموزان دارد. این تأثیرات در چهار مقوله اصلی شامل آسیب‌های شخصی، آسیب‌های ارتباطی، آسیب‌های آموزشی و آسیب‌های رفتاری و هشت مقوله فرعی شامل مشکلات جنسی، تعارض فرهنگی، انزوای فردی و اجتماعی، ناسازگاری، افت تحصیلی، اهمال‌کاری تحصیلی، مسخ شخصیت و نابهنجاری اجتماعی شناسایی شد.

نتیجه‌گیری: اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی می‌تواند منجر به مشکلات روانی و رفتاری جدی در میان دانش‌آموزان شود. این پژوهش نشان‌دهنده نیاز به مداخلات موثر در جهت کاهش اثرات منفی شبکه‌های اجتماعی بر سلامت روانی و بهبود آگاهی دانش‌آموزان و والدین درباره این موضوع است. همچنین، نتایج این پژوهش می‌تواند راهنمایی برای سیاست‌گذاران در تدوین راهکارهای موثر برای مدیریت و کاهش اعتیاد به شبکه‌های اجتماعی باشد.