پیش‌بینی نشانه‌های وسواسی-اجباری بر اساس سوگیری شناختی و میانجی باورهای فراشناختی

چکیده

هدف: هدف از این پژوهش بررسی نقش پیش‌بین سوگیری شناختی در نشانه‌های وسواسی-اجباری با میانجی‌گری باورهای فراشناختی در نوجوانان شهر تهران بود. روش‌شناسی: مطالعه حاضر از نوع توصیفی-همبستگی بود و بر روی ۳۹۵ دانش‌آموز دبیرستانی در شهر تهران انجام گرفت. نمونه‌گیری به‌صورت خوشه‌ای چندمرحله‌ای و بر اساس جدول مورگان انجام شد. برای گردآوری داده‌ها از پرسشنامه‌های استاندارد نشانه‌های وسواسی-اجباری (OCI-R)، سوگیری شناختی (CBQ)، و باورهای فراشناختی (MCQ-30) استفاده شد. تحلیل داده‌ها با استفاده از ضریب همبستگی پیرسون در نرم‌افزار SPSS-27 و مدل‌یابی معادلات ساختاری با AMOS-21 صورت گرفت. یافته‌ها: یافته‌ها نشان دادند که بین سوگیری شناختی و نشانه‌های وسواسی-اجباری رابطه معنادار وجود دارد (β = 0.31، p < 0.001) و همچنین سوگیری شناختی به‌طور مثبت باورهای فراشناختی را پیش‌بینی می‌کند (β = 0.45، p < 0.001). باورهای فراشناختی نیز پیش‌بینی‌کننده معنادار نشانه‌های وسواسی-اجباری بودند (β = 0.48، p < 0.001). مسیر غیرمستقیم از سوگیری شناختی به نشانه‌های وسواسی-اجباری از طریق باورهای فراشناختی معنادار بود (β = 0.22). مدل پژوهش برازش مناسبی داشت (χ²/df = 2.16، RMSEA = 0.054، CFI = 0.96). نتیجه‌گیری: یافته‌های این پژوهش نقش همزمان سوگیری شناختی و باورهای فراشناختی را در شدت علائم وسواسی-اجباری تأیید می‌کند و نشان می‌دهد که مداخلات بالینی مؤثر باید بر اصلاح ساختارهای فراشناختی در کنار شناخت‌های تحریف‌شده تمرکز داشته باشند.