انتخاب مدل تشخیصی شناختی مناسب برای سوالات ریاضی پایه هشتم مطالعه تیمز 2019

چکیده

زمینه و هدف: از آنجایی که روش‌های سنجش مرسوم به دلیل عدم توجه به فرآیندهای شناختی مورد نیاز آزمودنی‌ها برای ارائه پاسخ درست مورد انتقاد قرار گرفته‌اند، مدل‌های تشخیصی شناختی توسط محققین ارائه شده است.
 
روش و مواد: پژوهش حاضر با هدف مطالعه و کاربرد مدل‌های تشخیصی شناختی در برآورد ویژگی‌های روان‌سنجی سوال‌های انتشار یافته ریاضی پایه هشتم تیمز 2019 انجام شد. روش تحقیق این مطالعه، کمی-کیفی است که با رویکرد ریتروفیت آزمون‌های موجود انجام شد. جامعه آماری این مطالعه، کلیه دانش‌آموزان ایرانی پایه هشتم شرکت‌کننده در مطالعه تیمز 2019 بود. حجم جامعه دانش‌آموزان ایرانی شامل 1,095,026 دانش‌آموز از 23,895 مدرسه بود. نمونه دانش‌آموزان پایه هشتم ایرانی شرکت‌کننده در مطالعه تیمز 2019 است که از طریق روش نمونه‌گیری خوشه‌ای دو مرحله‌ای، 5,980 دانش‌آموز پایه هشتم ایرانی از 220 مدرسه با میانگین سنی 14.1 گزارش شده است.
 
یافته‌ها: با استفاده از روش کیفی، 16 مهارت در چهار زمینه حیطه محتوایی، دانش، به کاربستن و استدلال کردن شناسایی و ماتریس کیو تدوین شد. سپس در بخش کمی میزان برازش مدل‌های DINA به عنوان مدل جبرانی، DINO به عنوان مدل غیرجبرانی و G-DINA به عنوان مدل کلی با داده‌های حاصل از پاسخ دانش‌آموزان به سوالات بخش ریاضی در بلوک‌های 1، 2، 3 و 5 بررسی شد. یافته‌ها نشان داد از نظر برازش سوالات با مدل، مدل G-DINA ضعیف‌ترین و مدل DINA بهترین برازش را داشتند. بررسی شاخص‌های برازش مطلق مدل‌ها نیز نشان داد که مدل DINA بهتر بود و مدل DINO برازش نداشت. شاخص‌های برازش نسبی مدل‌ها نشان داد که تفاوت معناداری بین مدل G-DINA با دو مدل دیگر ندارد و در مجموع مدل غیرجبرانی DINA بهترین برازش را نشان داد.
 
نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که مدل DINA بهترین برازش را با داده‌ها داشت و می‌تواند به عنوان مدل بهینه برای تحلیل سؤالات ریاضی پایه هشتم تیمز 2019 استفاده شود.